On considère les matrices A = ( 4 2 5 3 1 2 170 85 215 ) A=\begin{pmatrix} 4 & 2 & 5\\ 3& 1 &2 \\ 170 & 85 & 215 \end{pmatrix} A = 4 3 170 2 1 85 5 2 215 et \text{ et } et B = ( − 45 5 1 305 − 10 − 7 − 85 0 2 ) B=\begin{pmatrix} -45 & 5 & 1\\ 305& -10& -7\\ -85& 0 & 2 \end{pmatrix} B = − 45 305 − 85 5 − 10 0 1 − 7 2
1. a ) 1.~a) 1. a ) Calculons le déterminant A { A } A et justifions que A { A } A est inversible.
det ( A ) = ∣ 4 2 5 3 1 2 170 85 215 ∣ \det(A)=\begin{vmatrix}4&2&5\\3&1&2\\170&85&215\end{vmatrix} det ( A ) = 4 3 170 2 1 85 5 2 215
det ( A ) = 4 ∣ 1 2 85 215 ∣ − 2 ∣ 3 2 170 215 ∣ + 5 ∣ 3 1 170 85 ∣ \phantom{\det(A)}=4\begin{vmatrix}1&2\\85&215\end{vmatrix} -2\begin{vmatrix}3&2\\170&215\end{vmatrix} +5\begin{vmatrix}3&1\\170&85\end{vmatrix} d e t ( A ) = 4 1 85 2 215 − 2 3 170 2 215 + 5 3 170 1 85
det ( A ) = 4 ( 215 − 170 ) − 2 ( 645 − 340 ) + 5 ( 255 − 170 ) \phantom{\det(A)}=4(215-170)-2(645-340) +5(255-170) d e t ( A ) = 4 ( 215 − 170 ) − 2 ( 645 − 340 ) + 5 ( 255 − 170 )
det ( A ) = 4 × 45 − 2 × 305 + 5 × 85 \phantom{\det(A)}=4\times45-2\times305 +5\times85 d e t ( A ) = 4 × 45 − 2 × 305 + 5 × 85
det ( A ) = − 5 ⟹ det ( A ) = − 5 \phantom{\det(A)}=-5\Longrightarrow\quad\boxed{\det(A)=-5} d e t ( A ) = − 5 ⟹ det ( A ) = − 5
det ( A ) = − 5 ≠ 0. \det(A)=-5\neq 0. det ( A ) = − 5 = 0.
Donc la matrice A { A} A est inversible.
1. b ) 1.~b) 1. b ) Nous devons déterminer la matrice A × B { A\times B } A × B et déduire la matrice A − 1 A^{-1} A − 1 inverse de A . { A. } A .
A × B = ( 4 2 5 3 1 2 170 85 215 ) × ( − 45 5 1 305 − 10 − 7 − 85 0 2 ) A\times B=\begin{pmatrix} 4 & 2 & 5\\ 3& 1 &2 \\ 170 & 85 & 215 \end{pmatrix}\times\begin{pmatrix} -45 & 5 & 1\\ 305& -10& -7\\ -85& 0 & 2 \end{pmatrix} A × B = 4 3 170 2 1 85 5 2 215 × − 45 305 − 85 5 − 10 0 1 − 7 2
= ( 5 0 0 0 5 0 0 0 5 ) =\begin{pmatrix} 5 & 0 & 0\\ 0& 5 & 0 \\0&0 &5\end{pmatrix} = 5 0 0 0 5 0 0 0 5
⟹ A × B = ( 5 0 0 0 5 0 0 0 5 ) = 5 I 3 o u ˋ I 3 = ( 1 0 0 0 1 0 0 0 1 ) \Longrightarrow\quad\boxed{A\times B=\begin{pmatrix} 5 & 0 & 0\\ 0& 5 & 0 \\0&0 &5\end{pmatrix}=5I_3\quad\text{où}\quad I_3=\begin{pmatrix} 1 & 0 & 0\\ 0& 1 & 0 \\0&0 &1\end{pmatrix}} ⟹ A × B = 5 0 0 0 5 0 0 0 5 = 5 I 3 o u ˋ I 3 = 1 0 0 0 1 0 0 0 1
De même, nous obtenons par calcul que
B × A = ( 5 0 0 0 5 0 0 0 5 ) = 5 I 3 o u ˋ I 3 = ( 1 0 0 0 1 0 0 0 1 ) \boxed{B\times A=\begin{pmatrix} 5 & 0 & 0\\ 0& 5 & 0 \\0&0 &5\end{pmatrix}=5I_3\quad\text{où}\quad I_3=\begin{pmatrix} 1 & 0 & 0\\ 0& 1 & 0 \\0&0 &1\end{pmatrix} } B × A = 5 0 0 0 5 0 0 0 5 = 5 I 3 o u ˋ I 3 = 1 0 0 0 1 0 0 0 1
Nous en déduisons que : A × ( 1 5 B ) = ( 1 0 0 0 1 0 0 0 1 ) = ( 1 5 B ) × A A\times\left(\dfrac15 B\right)=\begin{pmatrix} 1 & 0 & 0\\ 0& 1 & 0 \\0&0 &1\end{pmatrix} =\left(\dfrac15 B\right)\times A A × ( 5 1 B ) = 1 0 0 0 1 0 0 0 1 = ( 5 1 B ) × A
Donc la matrice inverse de A A A est A − 1 = 1 5 B . A^{-1}= \dfrac 15 B. A − 1 = 5 1 B .
Or 1 5 B = 1 5 ( − 45 5 1 305 − 10 − 7 − 85 0 2 ) \dfrac15 B=\dfrac 15\begin{pmatrix} -45 & 5 & 1\\ 305& -10& -7\\ -85& 0 & 2 \end{pmatrix} 5 1 B = 5 1 − 45 305 − 85 5 − 10 0 1 − 7 2 ⟹ \Longrightarrow ⟹
1 5 B = ( − 9 1 1 5 61 − 2 − 7 5 − 17 0 2 5 ) \dfrac15 B=\begin{pmatrix} -9 & 1 & \frac 15\\ 61& -2 & -\frac75\\ -17& 0 & \frac25 \end{pmatrix} 5 1 B = − 9 61 − 17 1 − 2 0 5 1 − 5 7 5 2
Par conséquent, la matrice inverse de A { A } A est
A − 1 = ( − 9 1 1 5 61 − 2 − 7 5 − 17 0 2 5 ) {\boxed{ A^{-1}=\begin{pmatrix} -9 & 1 & \frac 15\\ 61& -2 & -\frac75\\ -17& 0 & \frac25 \end{pmatrix}} } A − 1 = − 9 61 − 17 1 − 2 0 5 1 − 5 7 5 2
2. 2. 2. Soit le système ( S ) : { 4 x + 2 y + 5 z = 3 640 3 x + y + 2 z = 1 870 170 x + 85 y + 215 z = 155 700 (S)\;:\;\left\lbrace\begin{matrix} 4x& + & 2y & + & 5z & = & 3\,640\\ 3x& + & y& +& 2z & =& 1\,870\\ 170x& + & 85y & +& 215z &=& 155\,700 & \end{matrix}\right. ( S ) : ⎩ ⎨ ⎧ 4 x 3 x 170 x + + + 2 y y 85 y + + + 5 z 2 z 215 z = = = 3 640 1 870 155 700
2. a ) 2.~a) 2. a ) Nous devons donner l'écriture matricielle de ( S ) . (S). ( S ) .
L'écriture matricielle de ( S ) (S) ( S ) est ( 4 2 5 3 1 2 170 85 215 ) ( x y z ) = ( 3 640 1 870 155 700 ) \begin{pmatrix} 4 & 2 & 5\\ 3& 1 &2 \\ 170 & 85 & 215 \end{pmatrix}\begin{pmatrix} x \\ y\\ z \end{pmatrix}=\begin{pmatrix} 3\,640\\ 1\,870\\155\,700 \end{pmatrix} 4 3 170 2 1 85 5 2 215 x y z = 3 640 1 870 155 700
2. b ) 2.~b) 2. b ) Nous devons résoudre, dans R 3 \R^3 R 3 le système ( S ) (S) ( S )
( 4 2 5 3 1 2 170 85 215 ) ( x y z ) = ( 3 640 1 870 155 700 ) \begin{pmatrix} 4 & 2 & 5\\ 3& 1 &2 \\ 170 & 85 & 215 \end{pmatrix}\begin{pmatrix} x \\ y\\ z \end{pmatrix}=\begin{pmatrix} 3\,640\\ 1\,870\\155\,700 \end{pmatrix} 4 3 170 2 1 85 5 2 215 x y z = 3 640 1 870 155 700
⟺ A ( x y z ) = ( 3 640 1 870 155 700 ) \Longleftrightarrow\quad A\begin{pmatrix} x \\ y\\ z \end{pmatrix}=\begin{pmatrix} 3\,640\\ 1\,870\\155\,700 \end{pmatrix} ⟺ A x y z = 3 640 1 870 155 700
⟺ ( x y z ) = A − 1 ( 3 640 1 870 155 700 ) \Longleftrightarrow\quad \begin{pmatrix} x \\ y\\ z \end{pmatrix}=A^{-1}\begin{pmatrix} 3\,640\\ 1\,870\\155\,700 \end{pmatrix} ⟺ x y z = A − 1 3 640 1 870 155 700
⟺ ( x y z ) = ( − 9 1 1 5 61 − 2 − 7 5 − 17 0 2 5 ) ( 3 640 1 870 155 700 ) \Longleftrightarrow\quad \begin{pmatrix} x \\ y\\ z \end{pmatrix}=\begin{pmatrix} -9 & 1 & \frac 15\\ 61& -2 & -\frac75\\ -17& 0 & \frac25 \end{pmatrix}\begin{pmatrix} 3\,640\\ 1\,870\\155\,700 \end{pmatrix} ⟺ x y z = − 9 61 − 17 1 − 2 0 5 1 − 5 7 5 2 3 640 1 870 155 700
⟺ ( x y z ) = ( − 32 760 + 1870 + 31 140 222 040 − 3 740 − 217 980 − 61 880 + 0 + 62 280 ) \Longleftrightarrow\quad \begin{pmatrix} x \\ y\\ z \end{pmatrix}=\begin{pmatrix} -32\,760+1870+31\,140\\ 222\,040-3\,740-217\,980\\-61\,880+0+62\,280 \end{pmatrix} ⟺ x y z = − 32 760 + 1870 + 31 140 222 040 − 3 740 − 217 980 − 61 880 + 0 + 62 280
⟺ ( x y z ) = ( 250 320 400 ) \Longleftrightarrow\quad\boxed{\begin{pmatrix} x \\ y\\ z \end{pmatrix}=\begin{pmatrix} 250\\320\\400 \end{pmatrix} } ⟺ x y z = 250 320 400
Par conséquent, le système ( S ) (S) ( S ) admet comme solution : ( x ; y ; z ) = ( 250 ; 320 ; 400 ) . { \boxed{(x\;;\;y\;;\;z)=(250\;;\;320\;;\;400)}\,. } ( x ; y ; z ) = ( 250 ; 320 ; 400 ) .
3. 3. 3. Un atelier de forgeron fabrique des pièces en acier de trois types différents ( P 1 ) , ( P 2 ) , ( P 3 ) . (P_1),\,(P_2),\,(P_3). ( P 1 ) , ( P 2 ) , ( P 3 ) .
✓ \checkmark ✓ Une pièce de type ( P 1 ) (P_1) ( P 1 ) nécessite 8 kg d'acier, 3 kg de peinture et 8 heures
30 minutes de durée de travail.
✓ \checkmark ✓ Une pièce de type ( P 2 ) (P_2) ( P 2 ) nécessite 4 kg d'acier, 1 kg de peinture et 4 heures
15 minutes de durée de travail.
✓ \checkmark ✓ Une pièce de type ( P 3 ) (P_3) ( P 3 ) nécessite 10 kg d'acier, 2 kg de peinture et 10 heures
45 minutes de durée de travail.
Nous devons déterminer le nombre de pièces fabriquées de chaque type pendant 7 785 heures de travail en utilisant 7 280 kg d'acier et 1 870 kg de peinture. [nl][nl]
Soit x x x le nombre de pièces fabriquées de type ( P 1 ) (P_1) ( P 1 )
y \quad\quad{y } y le nombre de pièces fabriquées de type ( P 2 ) (P_2) ( P 2 )
z \quad\quad z z le nombre de pièces fabriquées de type ( P 3 ) . (P_3). ( P 3 ) . Les contraintes du problème peuvent se traduire par le système :
{ 8 x + 4 y + 10 z = 7 280 3 x + y + 2 z = 1 870 8 , 5 x + 4 , 25 y + 10 , 75 z = 7 785 \left\lbrace\begin{matrix}8x&+&4y&+&10z&=&7\,280\\3x&+&y&+&2z&=&1\,870\\8,5x&+&4,25y&+&10,75z&=&7\,785\end{matrix}\right. ⎩ ⎨ ⎧ 8 x 3 x 8 , 5 x + + + 4 y y 4 , 25 y + + + 10 z 2 z 10 , 75 z = = = 7 280 1 870 7 785
En divisant par 2 les termes de la première équation et en multipliant par 20 les termes de la troisième équation, nous obtenons le système équivalent suivant : [nl][nl]
{ 4 x + 2 y + 5 z = 3 640 3 x + y + 2 z = 1 870 170 x + 85 y + 215 z = 155 700 \left\lbrace\begin{matrix} 4x& + & 2y & + & 5z & = & 3\,640\\ 3x& + & y& +& 2z & =& 1\,870\\ 170x& + & 85y & +& 215z &=& 155\,700 & \end{matrix}\right. ⎩ ⎨ ⎧ 4 x 3 x 170 x + + + 2 y y 85 y + + + 5 z 2 z 215 z = = = 3 640 1 870 155 700
Ce système admet comme solution : ( x ; y ; z ) = ( 250 ; 320 ; 400 ) {\boxed{(x\;;\;y\;;\;z)=(250\;;\;320\;;\;400)} } ( x ; y ; z ) = ( 250 ; 320 ; 400 ) (voir question 2. b . 2.~b. 2. b .
En conclusion, pour répondre aux contraintes, l'atelier de forgeron doit fabriquer 250 pièces de type ( P 1 ) (P_1) ( P 1 ) , 320 pièces de type ( P 2 ) (P_2) ( P 2 ) et 400 pièces de type ( P 3 ) . (P_3). ( P 3 ) .